Νέο μωρό-ζήλια ανάμεσα στα αδέρφια…
Τα παιδιά, από πολύ μικρή ηλικία, έχουν δικαίωμα και πρέπει να ενημερώνονται και να προετοιμάζονται για επερχόμενα γεγονότα που έχουν σχέση με εκείνα και επηρεάζουν ή θα επηρεάσουν τη ζωή τους.
Οι γονείς πρέπει να μιλήσουν στο παιδί γι’ αυτό που πρόκειται να συμβεί, ανεξαρτήτως της ηλικίας τους: ήδη, το παιδί γνωρίζει ότι η μητέρα του είναι έγκυος και ότι θα αποκτήσει ένα μωρό – θα του το έχουν σίγουρα πει και θα το έχει καταλάβει βλέποντας την μεγάλη κοιλιά της μαμάς. Θα πρέπει λοιπόν να του πουν ότι σε λίγο καιρό η μητέρα του θα γεννήσει, ότι θα φύγει από το σπίτι για μερικές μέρες και θα πάει σε ένα μέρος που λέγεται μαιευτήριο και όπου οι γιατροί θα την βοηθήσουν να γεννήσει το μωρό. Τις ημέρες εκείνες, αυτό θα μείνει με τον πατέρα του. Θα του εξηγήσουν ότι δεν θα μπορεί να επισκέπτεται τη μητέρα του, αλλά θα μπορεί να μιλά μαζί της στο τηλέφωνο- ενώ ο μπαμπάς του θα του δίνει νέα της μαμάς και του μωρού. Θα του εξηγήσουν ότι αυτό θα κρατήσει μερικές μέρες και ότι στη συνέχεια η μαμά του θα γυρίσει στο σπίτι με το μωρό. Θα του πουν ότι το μωρό αυτό θα είναι αδελφάκι του και οι γονείς του θα το φροντίζουν όπως φροντίζουν κι εκείνον. Επίσης θα του αναφέρουν ότι στην αρχή το μωρό θα είναι πολύ μικρό και δεν θα μπορεί να παίζει μαζί του, αλλά ότι όταν μεγαλώσει, μπορεί να γίνει ένας καλός σύντροφος στα παιχνίδια του.
Όταν προετοιμάζουμε ένα παιδί γι’ αυτό που πρόκειται να συμβεί βοηθάμε να επιστρατεύσει τις ψυχικές του δυνάμεις και την ωριμότητα του για να αντιμετωπίσει το επερχόμενο γεγονός. Όταν, αντίθετα, αφήνουμε ένα παιδί μέσα στην άγνοια και την αβεβαιότητα, αφενός του δείχνουμε ότι δεν το εμπιστευόμαστε καθόλου, και αφετέρου το αφήνουμε να φαντάζεται τα μύρια όσα σενάρια, που συχνά είναι πιο δυσάρεστα και τρομακτικά από την πραγματικότητα.
Από τη μητέρα που είναι έγκυος στο δεύτερο παιδί της ενώ το πρώτο είναι ακόμα μικρό, πολλές φορές ο επικείμενος τοκετός αντιμετωπίζεται με άγχος, επειδή συμπίπτει συνήθως με τον πρώτο μεγάλο αποχωρισμό από το παιδί της. Επίσης, η μητέρα μπορεί να αντιμετωπίζει με άγχος το γεγονός ότι θα πρέπει να μοιράζει την αγάπη και τη φροντίδα της ανάμεσα σε δύο παιδιά – καθώς δεν έχει ακόμη αυτήν την εμπειρία. Τα πράγματα είναι ευτυχώς λίγο πιο απλά όταν έρχεται ένα τρίτο ή τέταρτο παιδί στην οικογένεια.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των περισσότερων ερευνών, τα παιδιά με μικρή διαφορά ηλικίας και τα παιδιά του ίδιου φύλου έχουν μεγαλύτερη αντιζηλία μεταξύ τους απ’ ότι τα παιδιά του αντίθετου φύλου ή αυτά που έχουν ηλικιακή διαφορά μεγαλύτερη από τρία-τέσσερα χρόνια. Το παιδί 3-4 ετών έχει συγκροτηθεί ως προσωπικότητα σε μεγάλο βαθμό, έχει ήδη τη δική του ζωή, τους δικούς του φίλους, έχει συνήθως ήδη αποχωριστεί τη μητέρα του και ίσως πηγαίνει στον παιδικό σταθμό, έχει συνδεθεί και με άλλα πρόσωπα. Ο ερχομός ενός μωρού τον βρίσκει ήδη αρκετά ανεξάρτητο και λίγο απειλεί τον ψυχικό του χώρο, τις σχέσεις του και τη ζωή του. Επίσης ο ερχομός ενός μωρού στη οικογένεια είναι συχνά δυσκολότερος για τα πρωτότοκα παιδιά, καθώς έχουν υπάρξει ένα διάστημα μοναχοπαίδια και έχουν απολαύσει την απόλυτη αφοσίωση και την αποκλειστική αγάπη των γονέων τους. Αυτό όμως δεν είναι κανόνας και σε πολλές περιπτώσεις ο δευτερότοκος ή ο υστερότοκος έχουν πολλούς λόγους να ζηλεύουν τα μεγαλύτερα αδέλφια τους.
Οι γονείς μπορούν να εξηγήσουν σ’ ένα παιδί ότι αυτό που αισθάνεται είναι ζήλια. Μπορούν να του πουν ότι κατανοούν ότι θα προτιμούσε να μην μοιράζεται με κανέναν τα αγαπημένα του πρόσωπα και ότι δεν είναι κακό να αισθάνεται έτσι, και μάλιστα θα τους χαροποιούσε πολύ να μπορεί να συζητάει μαζί τους τα συναισθήματά του. Επίσης μπορούν να του πουν ότι ίσως ο χρόνος της μαμάς να είναι από εδώ και στο εξής μοιρασμένος, αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο και με την αγάπη της. Ότι θα πρέπει να ζητάνε χρόνο από την μαμά, όταν τυχόν νιώσουν ότι τους λείπει, χωρίς να νιώθουν ένοχα γι αυτό. Μπορούν ταυτόχρονα να του τονίσουν και τα θετικά που υπάρχουν στο να έχει κανείς αδέλφια. Πρέπει να του εξηγήσουν ότι δεν μπορεί να κάνει τίποτε άλλο από το να αποδεχθεί αυτήν την κατάσταση. Μόνο έτσι ένα παιδί θα καταφέρει να ξεπεράσει σιγά σιγά τη ζήλια του, γεγονός που συμβαίνει συνήθως μετά τα πέντε πρώτα χρόνια ζωής.
Πρέπει λοιπόν οι γονείς να επιτρέπουν σ’ ένα παιδί να αισθάνεται ζήλια και να μην το ενοχοποιούν γι αυτό. Οφείλουν από την άλλη να οριοθετήσουν τις εκδηλώσεις της ζήλιας και να μην επιτρέπουν σ’ ένα παιδί να επιτίθεται σωματικά, να χτυπάει ή να δαγκώνει το αδελφάκι του, λέγοντας του πως αυτό είναι απαράδεκτο και ανεπίτρεπτο. Μπορούν όμως να του επιτρέπουν να εκδηλώνει τη ζήλια του λεκτικά ή με έμμεσους τρόπους που βοηθούν στην εκτόνωσή της (π.χ. να κακομεταχειρίζεται μια κούκλα του). Ίσως μπορούν ακόμα να συζητήσουν μαζί του και ανάλογες δικές τους εμπειρίες όχι μόνον ως παιδιά , αλλά για παράδειγμα ακόμα και τώρα ως ενήλικοι και εργαζόμενοι στον χώρο της δουλειάς τους, τονίζοντας τους τρόπους που αυτοί βρήκαν να εκτονώσουν αλλά και να μετατρέψουν σε κάτι χρήσιμο το συναίσθημα αυτό.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Γραμμή- Σύνδεσμος ΄΄Πώς να μιλήσετε σε ένα παιδί για…΄΄-Εκδόσεις ΚΟΑΝ
Dolto F., (1993). Μεγαλώστε σωστά το παιδί σας. Από τη γέννησή του μέχρι την εφηβεία. Τόμος 1. Εκδόσεις Γιαλλελή
Soule, M. (1981). Freres et soeurs. Les editions ESF, Paris